Château de Versailles, Frankrijk

Over het leven van de Franse koningin Marie Antoinette (1755-1793) zijn talloze publicaties verschenen. Voor haar film MARIE ANTOINETTE baseerde regisseur en scenarioschrijfster Sofia Coppola zich op Marie Antoinette - The Journey (2002) van Antonia Fraser.

Marie Antoinette, 0:51:26

De film beschrijft het leven van Marie Antoinette (Kirsten Dunst) vanaf het moment dat zij op 14-jarige leeftijd door moeder, keizerin Maria Theresia van Oostenrijk (Marianne Faithull), wordt uitgehuwelijkt aan de Franse kroonprins, de latere koning Lodewijk XVI (Jason Schwartzman). Uniek aan de film is dat de opnamen voor een groot gedeelte werden gemaakt op historische locaties. De productie kreeg volledige toegang tot het kasteel van Versailles. De opnamen vonden plaats van januari tot en met april 2005, dus buiten het hoogseizoen, hoewel het kasteel altijd veel toeristen trekt. Tijdens ons bezoek was het met name in het kasteel heel druk.

In de rij voor Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette arriveerde in mei 1770 in Versailles op het Cour de Marbre (‘Marmeren Plein’), opgewacht door een groot deel van de nieuwsgierige hofhouding. Het kasteel was oorspronkelijk een jachtslot dat door Lodewijk XIV in de zeventiende eeuw was verbouwd en vergroot tot een koninklijke residentie. In Frankrijk spreekt men van een ‘château’ (kasteel) in plaats van een paleis omdat het buiten de stad gelegen is. In de loop der jaren is de plaats Versailles zo gegroeid dat het kasteel aan de stad grenst.

Marie Antoinette, 0:13:28

Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 0:13:40

Château de Versailles, 6 augustus 2016

Het huwelijk tussen Marie Antoinette en de kroonprins vond plaats op 16 mei 1770 in de kapel van het kasteel, voltooid in 1710 en uiteraard gewijd aan St. Lodewijk. Iedere dag vond er een mis plaats. In de film is de kapel een paar keer te zien. Bezoekers hebben geen toegang maar kunnen wel naar binnen kijken.

Marie Antoinette, 0:17:07

Kapel, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 0:27:58

Kapel, Château de Versailles, 6 augustus 2016

De beroemdste zaal van het kasteel is de Spiegelzaal, oorspronkelijk een terras dat door architect Jules Hardouin-Mansart werd vervangen door een lange galerij met een wand spiegels en een wand ramen. De bouw vond plaats tussen 1678 en 1684. De Spiegelzaal fungeerde als ontmoetingsplaats en werd voor bijzondere gelegenheden gebruikt, zoals het huwelijk van Marie Antoinette. Verschillende scènes werden in de Spiegelzaal opgenomen. Tijdens ons bezoek stond er ook een lichtkunstwerk.

Marie Antoinette, 0:20:11

Spiegelzaal, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 0:36:47

Spiegelzaal, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 0:37:18

Spiegelzaal, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 0:39:46

Spiegelzaal, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 0:39:49

Spiegelzaal, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Het kasteel speelt een prominente rol in de film en is meerdere keren te zien, vanaf een afstand tot in detail. De façades zijn gedecoreerd met beelden en zuilen. Al in 1792, tijdens de Franse Revolutie en een jaar voor de dood van Marie Antoinette, werd het kasteel een nationaal museum.

Marie Antoinette, 0:36:39

Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 0:38:24

Château de Versailles, 5 augustus 2016

Marie Antoinette, 0:38:55

Château de Versailles, 5 augustus 2016

Marie Antoinette, 0:39:39

Château de Versailles, 5 augustus 2016

Marie Antoinette, 0:51:15

Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 1:07:52

Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 1:26:21

Château de Versailles, 5 augustus 2016

Marie Antoinette, 1:38:58

Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 1:41:28

Château de Versailles, 5 augustus 2016

De symmetrische tuinen die achter het kasteel liggen zijn regelmatig te zien in de film. Ze werden ontworpen door André Le Nôtre in opdracht van Lodewijk XIV. In ongeveer 40 jaar werden de tuinen aangelegd met naast veel groen ook een groot aantal fonteinen, waaronder de Apollofontein. De zonnegod, waarmee Lodewijk XIV zich graag vergelijk, is te zien terwijl hij met zijn strijdwagen uit het water opstijgt. De fontein werd tussen 1668 en 1671 gemaakt door Jean-Baptiste Tuby naar een ontwerp van Charles Le Brun.

Marie Antoinette, 0:31:00

Tuinen van Château de Versailles, 5 augustus 2016

Marie Antoinette, 0:31:07

Tuinen van Château de Versailles, 5 augustus 2016

Marie Antoinette, 0:51:08

Apollofontein, Château de Versailles, 5 augustus 2016

Marie Antoinette, 1:12:26

Tuinen van Château de Versailles, 5 augustus 2016

Marie Antoinette, 1:46:18

Tuinen van Château de Versailles, 5 augustus 2016

Een korte scène tussen Marie Antoinette en Lodewijk XVI speelt zich af onderaan de trap in de zuidvleugel. Van de trap zelf is slechts een klein gedeelte te zien. Er is op meer plaatsen in het kasteel gefilmd, waaronder de slaapkamer van Marie Antoinette, helaas waren deze vertrekken tijdens ons bezoek gesloten wegens renovatie.

Marie Antoinette, 0:46:15

Zuidvleugel, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 0:47:02

Zuidvleugel, Château de Versailles, 6 augustus 2016

In de noordvleugel ligt de Galerie de Pierre (‘Steengalerij’) die naar de opera leidt, een lange gang met aan de muurzijde diverse standbeelden. In de film is de galerij driemaal te zien als Marie Antoinette, soms nagekeken door de roddelende hofhouding, er door heen loopt. Net als de kapel was de galerij tijdens ons bezoek niet toegankelijk voor bezoekers maar kon er wel naar binnen worden gekeken.

Marie Antoinette, 0:54:33

Galerie de Pierre, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 1:38:25

Galerie de Pierre, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 1:46:06

Galerie de Pierre, Château de Versailles, 6 augustus 2016

In de tuinen van Versailles staan enkele gebouwen, waaronder Petit Trianon (‘Klein Trianon’), een lustpaviljoen tussen 1762 en 1768 ontworpen door Ange-Jacques Gabriel in opdracht van Lodewijk XV (Rip Torn) voor zijn maîtresse Madame de Pompadour. Zij overleed voor voltooiing zodat het kleine kasteeltje na haar opvolgster, Madame du Barry (Asia Argento) ging. Nadat hij in 1774 zijn vader had opgevolgd schonk Lodewijk XIV het aan Marie Antoinette. In de film is te zien hoe hij de sleutel aan haar overhandigd. Later in de film ontmoet zij hier haar minnaar, de Zweedse graaf Axel von Fersen (Jamie Dornan).

Marie Antoinette, 1:21:33

Petit Trianon, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 1:21:37

Petit Trianon, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 1:28:30

Petit Trianon, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Petit Trianon is opengesteld voor bezoekers, er rijden treintjes vanaf het kasteel. Binnen hangt het bekendste portret van Marie Antoinette, geschilderd door Louise Elisabeth Vigée Le Brun in 1784. Zij schilderde de koningin meer dan 30 keer. In de film is niet het originele portret te zien maar een kopie waarin Kirsten Dunst te herkennen is, met een verwijzing naar de schulden die de koningin maakte. Ze had de bijnaam Madame Déficit (‘Mevrouw Staatsschuld’).

Marie Antoinette, 1:42:27

"Marie Antoinette" (1784), Louise Elisabeth Vigée Le Brun
Petit Trianon, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Ange-Jacques Gabriel ontwierp voor Lodewijk XV ook Le Pavillon Français (‘Het Frans paviljoen’) dat tussen 1749 en 1750 gebouwd werd op steenworpafstand van Petit Trianon. Marie Antoinette gebruikte het voor feesten, bals en concerten.

Marie Antoinette, 1:25:47

Le Pavillon Français, Château de Versailles, 6 augustus 2016

In de tuinen van Petit Trianon ligt Le Hameau de la Reine (‘Het Dorpje van de Koningin’), op verzoek van Marie Antoinette rond 1785 aangelegd om zich aan het hofprotocol te kunnen onttrekken. Hier kon zij met haar hofdames een simpel leven leiden, als was zij een herderin. In het dorpje staan rond een vijver onder meer een watermolen en een woning voor de tuinman die ook in de film figureren. Ook het dorpje kan bezocht worden, de gebouwtjes zijn niet toegankelijk.

Marie Antoinette, 1:23:25

Watermolen, Le Hameau de la Reine,
Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 1:24:19

Woning van de tuinman, Le Hameau de la Reine,
Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 1:24:33

Woning van de tuinman, Le Hameau de la Reine,
Château de Versailles, 6 augustus 2016

Op een kunstmatig aangelegd eilandje staat Le Temple de l’Amour (‘De Tempel der liefde’), ontworpen door Richard Mique in 1777 voor Marie Antoinette. Twaalf zuilen dragen een koepel en in het midden staat het beeld “L’Amour taillant son arc dans la massue d’Hercule” (‘Cupido snijdt een boog uit de knots van Hercules’), een kopie naar het origineel van Edmé Bouchardon. In de film is de tempel twee keer te zien, verscholen tussen bomen en struiken.

Marie Antoinette, 1:35:48

Le Temple de l'Amour, Château de Versailles, 6 augustus 2016

Marie Antoinette, 1:35:55

Le Temple de l'Amour, Château de Versailles, 6 augustus 2016

De laatste scène in de film speelt zich af op het balkon van het kasteel aan het Cour de Marbre. Op 5 oktober 1789 verzamelde zich hier een woedende menigte die genoeg had van de spilzieke koninklijke familie terwijl zijzelf niets te eten hadden. Volgens de overlevering stond Marie Antoinette hier tien minuten met gebogen hoofd terwijl het volk om haar hoofd riep. Het was de start van de Franse Revolutie die voor de koningin tragisch zou aflopen. Op 16 oktober 1793 zou Marie Antoinette in Parijs worden onthoofd. De film eindigt met het wegvoeren van de koninklijke familie.