De Amerikaanse speelfilm A FOREIGN AFFAIR speelt zich af in Berlijn en werd daar gedeeltelijk opgenomen. Regisseur en scenarioschrijver Billy Wilder was zelf de stad ontvlucht voor de nazi’s in 1933. Hoofdrolspeelster Marlene Dietrich was geboren en getogen in de Duitse hoofdstad. Na de Tweede Wereldoorlog was Berlijn in vier sectoren verdeeld door de geallieerde troepen van de Sovjet Unie, de Verenigde Staten, Groot Brittannië en Frankrijk. Opnamen op locatie gingen van start in december 1947, waarna de productie begin 1948 naar Hollywood verhuisde.
A Foreign Affair, 1:25:02
De film speelt zich twee jaar na het einde van de oorlog af. De verwoeste stad ligt nog altijd in puin en de inwoners proberen het leven weer op te pakken. Een groep congresleden arriveert in Berlijn om de Amerikaanse bezettingsmacht aan het werk te kunnen zien. Onder hen is één vrouw, Phoebe Frost (Jean Arthur). Op het vliegveld worden de commissieleden ontvangen door kapitein John Pringle (John Lund). Hij heeft een geheime affaire met zangeres Erika Von Schluetow (Marlene Dietrich) die de vele soldaten vermaakt in nachtclub Lorelei.
Na de ontvangst op het vliegveld gaat kapitein Pringle naar de zwarte markt waar hij de chocoladetaart die hij van Phoebe Frist heeft gekregen omruilt voor een matras. Deze scène speelt zich tegen de achtergrond van de Brandenburger Tor. Deze voormalige stadspoort werd van 1788 tot 1791 gebouwd in neoclassicistische stijl en stond in de Sovjet sector. In de oorlog werd het gebouw zwaar beschadigd. Van de originele quadriga, het bronzen beeld van de vierspan met de godin Victoria dat bovenop de poort stond, bleef alleen een paardenhoofd over. De restauratie, inclusief een replica van de quadriga, werd in 1957 voltooid. De Brandenburger Tor geldt tegenwoordig als symbool van het (verenigde) Berlijn. Het beeld met de bekladde tekst “Der Sieg ist uns gewiss”, een slogan van de nazi’s, staat er niet meer.
A Foreign Affair, 0:13:08
Brandenburger Tor, Berlijn, 4 juli 2019
A Foreign Affair, 0:13:18
Brandenburger Tor, Berlijn, 4 juli 2019
Kapitein Pringle brengt de matras naar Erika Von Schluetow. Hij rijdt weg over de Straße des 17. Juni met achter zich de Brandenburger Tor. Even later rijdt hij over de Tauentzienstraße met op de achtergrond de ruïne van de Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche. De gehavende kerk is na de oorlog blijven staan als monument, de omgeving is geheel veranderd.
A Foreign Affair, 0:15:30
Straße des 17. Juni, Berlijn, 4 juli 2019
A Foreign Affair, 0:16:04
Tauentzienstraße, Berlijn, 30 juni 2019
De congresleden worden door kolonel Rufus J. Plummer (Millard Mitchell) rondgereden door Berlijn, waarbij Phoebe Frist druk bezig is met het maken van aantekeningen. Ze rijden over de Straße des 17. Juni, achter hen is de Siegessäule te zien. Het monument dateert uit 1873 ter nagedachtenis van de overwinning van Pruisen op de Denen in de oorlog van 1864. Net als op de Brandenburger Tor staat bovenop een beeld van de godin Victoria. In de zuil bevindt zich een wenteltrap die leidt naar een uitkijkplatform.
A Foreign Affair, 0:22:47
Siegessäule, Berlijn, 28 juni 2019
Het gezelschap passeert het Sowjetische Ehrenmal Tiergarten, een Russisch oorlogsmonument dat vlak na de oorlog werd opgericht om de omgekomen Russische soldaten te herdenken. Iets verderop ligt het eveneens gehavende Rijksdaggebouw. Sinds 1999 is het weer in gebruik als het Duitse parlement. Door de vele bomen is vanaf de Straße des 17. Juni nu alleen de vlag bovenop het gebouw te zien. Als de auto onder de Brandenburger Tor door is gereden is de andere kant van de poort te zien.
A Foreign Affair, 0:22:48
Sowjetische Ehrenmal Tiergarten, Berlijn, 4 juli 2019
A Foreign Affair, 0:22:55
Rijksdaggebouw, Berlijn, 3 juli 2019
A Foreign Affair, 0:23:36
Brandenburger Tor, Berlijn, 4 juli 2019
A Foreign Affair, 0:33:21
Voor de film werden drie liedjes gecomponeerd door Friedrich Hollaender, die ook te zien is als pianist. Hij had al eerder de liedjes voor Der Blaue Engel uit 1930 geschreven, de doorbraakfilm van Marlene Dietrich. Hoewel de begintitels vermelden dat de kostuums door Edith Head werden ontworpen zijn de jurken die zij draagt tijdens haar optredens afkomstig uit haar eigen collectie. Dietrich had deze op haar aanwijzingen laten maken door Irene, een Amerikaanse ontwerpster met wie ze aan enkele films had gewerkt.
Ze droeg de jurken, zogeheten ‘illusion gowns’ omdat ze doorschijnend lijken te zijn, tijdens haar optredens voor soldaten aan het front. De jurk waarin ze optreedt tijdens het nummer “Illusions” is te zien in het filmmuseum Deutsche Kinemathek in het Sony Center waar enkele zalen zijn gewijd aan de carrière van Marlene Dietrich. Voor meer informatie over de kleding die Marlene Dietrich draagt in deze film, zie het blogbericht dat Kimberley Truher schreef voor haar weblog GlamAmor.
A Foreign Affair, 1:22:59
Museum für Film und Fernsehen,
Berlijn, 29 juni 2019
Marlene Dietrich treedt op voor gewonde
soldaten in Italië, mei 1944
In 1960 keerde Marlene Dietrich terug naar haar geboortestad voor een voorstelling van haar one-woman show. Op 4 mei werd ze ontvangen door burgemeester Willy Brandt in het raadhuis van Schöneberg en begroet door een aantal Berlijners. Van deze gebeurtenis bestaat een geluidloze opname gemaakt door British Pathé (en een versie met Nederlands commentaar van Polygoon). Het raadhuis en de omgeving zijn nauwelijks veranderd.
Marlene Dietrich in Berlin, 0:00:27
Raadhuis Schöneberg, Berlijn, 30 juni 2019
Marlene Dietrich in Berlin, 0:00:32
Raadhuis Schöneberg, Berlijn, 30 juni 2019
Marlene Dietrich in Berlin, 0:00:38
John-F.-Kennedy-Platz, Berlijn, 30 juni 2019
Marlene Dietrich in Berlin, 0:00:41
John-F.-Kennedy-Platz, Berlijn, 30 juni 2019
In hetzelfde jaar werd Marlene Dietrich ook gefotografeerd op de Tauentzienstraße, voor de Gedächtniskirche. Ze was in deze kerk op 17 mei 1923 met Rudolf Sieber getrouwd. Op de ruïne na is het straatbeeld compleet veranderd.
Marlene Dietrich in Berlijn, 1960
Tauentzienstraße, Berlijn, 30 juni 2019
Berlijn is Marlene Dietrich (1901-1992) niet vergeten. In 2002 werd ze tot ereburger benoemd en vlakbij de Sony Center bevindt zich het Marlene-Dietrich-Platz.
